اعتراض به حجاب اجباری داستان تازهای نیست. از همان ۱۷ اسفند ۱۳۵۷ که هزاران زن در تهران و شهرهای دیگر در اعتراض به اجباری شدن حجاب درمقابل ادارات دولتی تظاهرات کردند، تا همین امروز که گشت ارشاد و سرکوب های حکومت نمی توانند بر زنانی که روسریهایشان روی سرشان نیست غلبه کنند، مقاومت زنان در برابر این اجبار را در سراسر ایران میتوان دید.
انقلاب ایران در سال 57 به وقوع پیوست و اولین جرقههای حجاب اجباری در اسفند سال ۱۳۵۷ یعنی کمتر از یک ماه پس از پیروزی انقلاب زده شد. یک روز پیش از هشتم مارس، روز جهانی زن، روزنامه کیهان با این تیتر منتشر شد: «زنان باید با حجاب به ادارات بروند"
در صفحه اول این روزنامه به نقل از آیتالله خمینی نوشهشده بود: «در وزارتخانه اسلامی نباید معصیت بشود. در وزارتخانههای اسلامی نباید زنهای لخت بیایند. زنها به ادارات بروند اما باحجاب باشند. مانعی ندارد بروند کار کنند لیکن با حجاب شرعی باشند.
این گونه بود که تظاهرات روز جهانی زن به یک تظاهرات ضدحجاب اجباری بدل شد. گروههای مختلف زنان از دانشآموز و دانشجو گرفته تا کارمند و فعال سیاسی و اجتماعی در این تظاهرات شرکت کردند.
در تیرماه ۱۳۵۹خمینی طی یک سخنرانی، شدیدا از دولت انتقاد کرد که چرا هنوز نشانههای شاهنشاهی را در ادارات دولتی از بین نبرده است. وی به دولت بنیصدر ۱۰ روز فرصت داد تا ادارات را اسلامی کند.
بعد از این سخنان از صبح شنبه ۱۴ تیرماه ۱۳۵۹ ورود زنان بیحجاب به ادارات دولتی ممنوع شد. البته هنوز لباس فرم یا آنچه که بعدها به نام مانتو مشهور شد، رسمیت نداشت بلکه زنان موظف بودند لباس آستینبلند و پوشیده بپوشند و روسری نیز سر کنند.
اما این بار بر خلاف سال ۵۷ اعتراض گسترده و شدیدی علیه این سخنان صورت نگرفت. از عمده دلایل این سکوت می توان به سرکوب شدید و اخراج زنان از ادارات دولتی و نظامی اشاره کرد.
بحث اعتراض به حجاب اجباری در سالهای اخیر در قالب حرکتهای مختلف مدنی تشدید شده است. کمپینهای آنلاینی که در سالهای اخیر حول محور اعتراض به حجاب اجباری شکل گرفته نیز عامل دیگری برای سرایت هرچه بیشتر این شجاعت جمعی به زنان خواهان حق آزادی پوشش بوده است.
زنان ایرانی مخالف حجاب اجباری در دو دههی اخیر از یک سو با تاریخچهی مقاومت زنان در برابر حجاب اجباری آشنا شدهاند و از سوی دیگر همدیگر را پیدا کردهاند و حالا میدانند که تنها و در اقلیت نیستند. علاوه بر اینها با کنش زنان معروف به «دختران خیابان انقلاب» در برداشتن روسری در خیابانها و میادین شهر، امکان نوع دیگری ازمقاومت را به چشم دیدهاند. امکانی که تا پیش از آن خط قرمز و تابوی حکومت به حساب میآمد.
حالا به مدد این آگاهی و شجاعت تکثیر شده، بسیاری از زنان میگویند که هیچوقت به حجاب اجباری عادت نکردهاند، هیچوقت این اجبار برایشان پذیرفته نشده است و میخواهند مثل همهی زنان عادی و معمولی دنیا با پوششی که آزادانه انتخاب کردهاند به خیابان بروند. کنش آنها در برابر حجاب اجباری نیز منحصر به زنان جوان نماند و در سالهای اخیر نسلهای متفاوت زنان در کنار همدیگر صدای اعتراض به حجاب اجباری را بلند کردهاند.
انتشار تصاویر و ویدئوهای برداشتن حجاب اجباری توسط زنان در ایران همچنان در شبکههای اجتماعی ادامه دارد. زنان در کارزار «نه به حجاب اجباری» و «حجاب بیحجاب» عکسها و فیلمهایی از خود میگیرند و انتشار میدهند تا اعتراض و مخالفت خود را با اجباری بودن حجاب نشان دهند و بر حق خود مبنی بر انتخاب پوشش تأکید کنند.
این در حالیست که زنان و دختران در این ۴ دهه برخورد خشونتآمیز، کتک، شلاق و تحقیر و توهین و بازداشت و زندان را برای رعایت حجاب اسلامی تجربه کردهاند.
اما چه شده است که این بار تعداد قابل توجهی از زنان میگویند که صبرشان به سر رسیده است. البته که اعلام روز ۲۱ تیر به عنوان روز «حجاب و عفاف» از سوی حکومت و سختگیرانهتر و خشونتبارتر شدن اقدامات علیه زنان بیحجاب و «کمحجاب» در هفتههای اخیر، بیتأثیر نبوده است. اما علت اصلی این است که بعد از واگذاری افغانستان توسط آمریکا به طالبان و حرکات افراطی مذهبی در کشورهای همسایه ، جمهوری اسلامی انرژی مضاعفی برای تحمیل برنامه های ضد آزادی و حجاب خود گرفته است. در مقابل مردم از جمله زنان در مقابل این فشارها ایسنادگی می کنند.
بنابه گزارش ها یاسمن آریانی، منیره عربشاهی و مژگان کشاورز فعالان مخالف حجاب اجباری که در زندان قرچک ورامین تحت بازداشت بوده اند، از سوی دادگاه انقلاب تهران مجموعا به ۵۵ سال و شش ماه حبس تعزیری محکوم شده اند.
از جمله اتهامات این افراد "تشویق و فراهم نمودن موجبات فساد و فحشا" بود.
این افراد پیش از دستگیری ویدئویی منتشر کرده بودند که در مترو بدون روسری در روز جهانی زن به زنان گل میدادند.
شاید بد نباشد که بدانید در چند هفته ی گدشته شخصی به نام جعفر دانش معلمی در شهر فردوس که به هجده دختربچه ی هشت تا یازده ساله تجاوزتعرض جنسی کرده است به پنج سال حبس و دوسال منع اقامت در فردوس محکوم شده است .
link: Rose A., زنان ایرانی آزادی می خواهند, ۹ مرداد ۱۴۰۱, https://fa.marksist.net/node/7717
رژیم ایرانی زحمتکشان فقیر را در بلوچستان کشت